In het stoppelveld tegenover het huis van Ton Hendrickx (56) in Gilze wordt een ton neergezet. ’CV De Haaikneuters’ staat erop. Samen kruipen ze erin: Ton en buut-maatje Cees Coolen (63) uit Tilburg. Niks is hen te veel als het om het Brabantse tonpraten gaat. En om het behoeden van dit stukje Brabantse cultuur.
16 december staan ze als ‘Gek Toontje’ (Hendrickx) en ‘Kiske d’n Dröge’ (Coolen) in de ton van café-zaal Schutterslust aan de Bavelseweg bij Molenschot. Samen met nog vier anderen. Maar het wordt geen wedstrijd. „Het gaat enkel om het vermaak.“.
Beide tonpraters zijn oude rotten in het vak. Hun eerste sporen verdienden ze zo’n dertig jaar geleden in de eigen woonplaats. Maar omdat ze op de plaatselijke grappen en grollen wel zo’n beetje waren uitgekeken, vonden beiden in de ’neutrale buut’ een nieuwe uitdaging. Bovendien willen ze het Brabantse tonpraten, waar dat dreigde te verdwijnen, nieuw leven inblazen. „In Ulicoten, Gilze, Galder en Zundert is dat aardig gelukt, daar ging het dak eraf.“
De ene keer is hij stroper. De andere dag meneer pastoor. Of paus. „Vaak is het zelfspot - ik hoef mijn grote neusgaten maar te laten zien - maar nooit wordt iemand gekrenkt“, zegt Hendrickx.
„Eigenlijk is wat wij doen meer cabaret dan tonpraten“, meent Coolen, die in Velp al eens kampioen van Zuid-Nederland is geworden. Ook Hendrickx verdiende sporen buiten Gilze. Onder meer in Zwolle en Schiedam. „Je moet je dialect natuurlijk wel een beetje aanpassen, maar ze lachten zich daar ook krom.“
Woordspeling, mimiek, timing, daar gaat het om. „En dan zit een act niet zomaar een-twee-drie in elkaar. We werken zo’n driehonderd uur op één enkele tekst en dan duurt het nog ruim twee jaar voor zo’n buut echt helemaal ’staat’ Ook voor ‘Tango Tommy’ is de Dikke Van Dale erbij gehaald. Gezegdes, spreuken en uitspraken rond het woordje ’dans’ zijn verweven tot het nieuwste praatje in de ton. Op 16 december te horen in Molenschot.
„We gaan er gruwelijk tegenaan. Voor alle lagen van de bevolking. Daar doen we het voor. We willen de mensen laten lachen; er is al misère genoeg in de wereld.“
(Bron: BN/DeStem)